Günümüzde yeni medya kavramının ortaya çıkması, dijital teknolojilerin hızla gelişmesiyle birlikte pek çok yeniliği de beraberinde getirmiştir.
Yeni medyanın sunduğu bu hızlı erişim ve bilgi yayılımı, hem olumlu hem de olumsuz pek çok etkiye yol açmaktadır. Olumlu etkiler arasında; bilgilere anında erişim, haberlerin hızla yayılması, toplumsal olayların daha geniş kitlelere ulaşması ve sosyal medya aracılığıyla toplumsal farkındalıkların artması sayılabilir. Ayrıca, bireylerin kendi seslerini duyurabileceği platformlar oluşturması, demokratik bir iletişim alanı yaratmaktadır.
Ancak, yeni medya aynı zamanda bazı olumsuzlukları da beraberinde getirmektedir. Özellikle internetin ve sosyal medyanın her yaş grubundan kullanıcıya hitap etmesi, birçok sorunu da beraberinde getirmektedir. Çocuklar ve gençler, yeni medya araçlarını genellikle bilinçsiz bir şekilde kullanmakta ve bu durum bazen istenmeyen sonuçlara yol açabilmektedir. Akran zorbalığı, dijital bağımlılık, mahremiyetin ihlali ve yanlış bilgi yayılması gibi sorunlar, özellikle çocuklar ve ergenler arasında daha sık görülmektedir.
Özellikle yapay zekâ uygulamalarının kullanımının artması, bazı olumsuz sonuçlar doğurmuştur. Yapay zekâ destekli sohbet robotları ve dijital asistanlar, başlangıçta bilgi sağlama ve kullanıcıların sorularına yanıt verme amacıyla geliştirilmişken, zamanla duygusal destek sağlama gibi daha karmaşık işlevlere de bürünmüştür. Bununla birlikte, bu tür yapay zeka sistemlerinin, özellikle yalnızlık çeken bireyler üzerinde beklenmedik etkiler yaratabileceği görülmüştür. Bazı kullanıcılar, yapay zekâ ile girdikleri sohbetlerde duygusal yakınlık hissetmeye başlamış ve bu etkileşimler, gerçek dünyada sağlıklı ilişkiler kuramayan bireyler için bir tür bağımlılığa dönüşebilmektedir.
Örneğin, OpenAI'ninChatGPT platformunda, çocuk kullanıcıların cinsel içerik üretilmesine neden olan bir güvenlik açığı, geçtiğimiz dönemde gündeme gelmişti. Bu durum, platformun kullanıcı etkileşimlerini doğru şekilde denetleyememesi ve içerik filtreleme sistemlerinin yetersiz kalması sonucunda ortaya çıkmıştı. OpenAI, söz konusu güvenlik açığını bir "hata" olarak kabul etti ve bu hatayı düzeltmek için çalışmalara başladığını duyurdu. Ancak, bu tür vakaların yaşanması, yapay zekâ tabanlı platformlarda güvenlik önlemlerinin ne kadar önemli olduğunu bir kez daha gözler önüne serdi.
Peki, bu noktada medya okuryazarlığından bahsedebilir miyiz? Medya okuryazarlığı, bireylerin medya içeriklerini eleştirel bir bakış açısıyla analiz etme, değerlendirme ve anlamlandırma becerisidir. Günümüzde dijital medyanın etkisiyle bu kavram daha da önem kazanmıştır. Medya okuryazarlığı, sadece medya içeriklerini anlamakla kalmaz, aynı zamanda bu içeriklerin toplum üzerindeki etkilerini fark edebilmek, manipülasyonları tanıyabilmek ve bilinçli bir medya tüketicisi olabilmek anlamına gelir.
Sosyal medya ve internetin zararlı etkilerinden korunabilmek için medya okuryazarlığı büyük bir önem taşır. Özellikle okullarda ortaokul 6. ve 7. sınıflarda okutulan bu dersin önemi burada daha da net bir şekilde ortaya çıkmaktadır. Teknolojinin bu kadar hızlı bir şekilde ilerlediği günümüzde, bu gelişmelerden uzak kalmak mümkün olmasa da, en azından bilinçli bir kullanıcı olabilmek adına medya okuryazarlığını doğru bir şekilde öğrenmek zorunludur.
