Kürt sineması, derin bir tarihe ve zengin bir kültürel mirasa dayanıyor. Pek çoğu az bilinse de Kürt filmleri sinema tarihinde önemli bir film geleneğini temsil etmekte.
Kürtlerin coğrafi ve kültürel olarak çeşitli bölgelerde yaşaması sinemaya farklı perspektif ve hikayeler getirmiştir. Kürt sineması daha çok Kürt halkının deneyimlerini, acılarını, umutlarını ve mücadelelerini konu alır.
Bu yönüyle Kürt sineması hem ülkemizde hem de uluslararası alanda dikkat çeken eserler vermiştir.
Kürt Filmleri Ne Anlatıyor?
Kürt sineması tarihine bakıldığında yoğun olarak politik ve sosyal mücadelelerin etkisi görülür. Kürt filmlerinde Kürt halkının yaşadığı zorluklar, baskılar ve sürgünler yoğun olarak işlenmiştir.
Bu sebeple Kürt filmler ağırlıklı olarak duygusaldır. Dolayısıyla en sık görülen film türü de dramdır. Ancak Kürt sineması yalnızca acı ve çatışmalar üzerine odaklanmaz. Aynı zamanda Kürt kültürü gelenekleri ve insan ilişkileri gibi temalar da işlenir.
Kürt Filmleri ve Sinemasının Özellikleri
Kürt sinemasının öne çıkan birkaç özelliği bulunur. Bunlardan ilki, yerel dillerin ve Kürt kültürünün sinematik olarak ifade edilmesidir. Kürtçe, Gorani, Sorani gibi Kürt lehçeleri Kürt filmlerinin önemli bir parçasıdır. Kürt halkının kimliklerini yansıtmada Kürt filmleri oldukça önemli bir yer tutar.
Kürt sineması, yerel festivallerle beraber uluslararası platformlarda da tanıtılmaktadır. Bu da Kürt filmlerinin geniş bir izleyici kitlesine ulaşmasında büyük rol oynar.
Son zamanlarda Kürt sineması dünya çapında ilgi görmeye başlamıştır. Yönetmenler, oyuncular ve yapımcılar Kürt halkının hikayelerini aktarmak için yoğun çaba göstermektedir.
Kürt filmleri, Kürt halkının kimliğini, geçmişini ve geleceğini anlatma aracı olarak değerlidir. Bu nedenle Kürtçe filmler sık sık araştırılmaktadır. Merak edenler için Kürt sinemasının en iyi kürt filmleri hakkında detaylı bir araştırma yaptık.
İşte izlerken gözyaşlarınızı tutamayacağınız en iyi kürt filmleri…
En İyi Kürt Filmleri: Sinemada Duygusal Bir Yolculuk
1. Bahoz | Fırtına, 2008
IMDb: 7.3
Yönetmenliğini Kazım Öz’ün üstlendiği Bahoz, 2008 yapımı bir politik dram filmi. Türkçe’ye Fırtına adıyla çevrilen film, yayınlandığı dönem oldukça ilgi çekmişti. Peki Bahoz filminin konusu ne?
Film, bir grup solcu Kürt gencin öyküsünü konu alıyor. Hikaye, Cemal’in hikayesiyle başlıyor. Üniversite sınavını kazanarak İstanbul’a taşınıyor Cemal. Küçük bir Kürt kasabasından büyük şehre gelmenin onda yarattığı etki yıkıcı oluyor. Ancak Cemal’in hayatı, sistem karşıtı bir Kürt grubuyla tanışınca kökten değişiyor.
Film birçok açıdan Türkiye’de dönem filmi özelliği taşıyor. Aynı zamanda birçok bağımsız filme göre alternatif ve politik bir hatta konumlanıyor. Filmde aşk, devrim, arkadaşlık, yoldaşlık gibi kavramlar irdeleniyor.
Bahoz filminin oyuncularıysa şöyle: Ali Sürmeli, Volga Sorgu, Sinen Bengier, Asiye Dinçsoy, Cahit Gök, Havin Funda Saç. Kürt filmleri izlemek istiyorsanız Fırtına filmini seçenekleriniz arasına alabilirsiniz.
2. İki Dil Bir Bavul, 2008
IMDb: 7.4
İki Dil Bir Bavul yönetmenliğini Orhan Eskiköy ile Özgür Doğan’ın üstleniyor. Film, bir öğretmenin Şanlıurfa’nın Sivererek ilçesindeki bir köy okuluna atanmasının ardından yaşananları konu alıyor.
2009 yılında vizyona giren İki Dil Bir Bavul, öğretmen Emre’nin Türkçe bilmeyen Kürt öğrencilerle geçirdiği bir yıla odaklanıyor. Öte yandan, filmin ortaya çıkma aşamasında yönetmenler gerçek bir hikayeden esinlenmişler.
Film hem Kürtçe hem Türkçedir. Çekimler ise Şanlıurfa’nın Siverek ilçesindeki Demirci köyünde gerçekleştirilmiştir. Dünya prömiyerini 21. Amsterdam Uluslararası Belgesel Film Festivali’nde yapan İki Dil Bir Bavul; Türkiye’de İstanbul Film Festivali’nde gösterime girdi.
İki Dil Bir Bavul filmi dönemin gerçeklerini çarpıcı bir şekilde yansıtan güçlü bir film. Birçok festivalde de “En İyi Film Ödülü” kazanmıştır. Kürtçe film izlemek isteyenler için bu sarsıcı yapımı mutlaka öneriyoruz.
3. Büyük Adam Küçük Aşk, 2001
IMDb: 7.6
Büyük Adam Küçük Aşk filmi 2001 yılında vizyona girmiştir. Filmin yönetmenliğini ise Handan İpekçi üstleniyor.
Büyük Adam Küçük Aşk, Uluslararası Antalya Film Festivali’nde 5 adaylık aldı. Film, aday olduğu tüm dallarda ödül aldı. Aynı zamanda İstanbul Film Festivali’nde de “Yılın En İyi Türk Filmi” kategorisinde aday oldu.
Filmin konusu, tüm yakınlarını kaybeden Hejar ile yargıç emeklisi Rıfat Bey’in kesişen hikayesi etrafında dönüyor. Bir Kürt kızı olan küçük Hejar bir avukatın evine bırakılıyor. Ancak bu evde kalan kişiler örgüt militanı. Polis baskını sonrası evdekiler ölünce Hejar karşı daireye kaçıyor ve burada Rıfat Bey ile tanışıyoyor.
Rıfat Bey Cumhuriyet ilkelerine bağlı bir yargıçtır. Hejar’ı başlarda ihbar etmek istese de sonradan ona bakmaya karar verir. Ancak ne Hejar Türkçe bilir ne de Rıfat Bey Kürtçe. Film genel olarak bu ikili arasında yaşananları aktarıyor.
Büyük Adam Küçük Aşk filminin oyuncuları ise şöyle: Şükran Güngör, Dilan Erçetin, Füsun Demirel, İsmail Hakkı Şen, Yıldız Kenter. Kürt filmleri dendiğinde çok bilinmeyen bu filmi listenize eklemenizi tavsiye ediyoruz.
4. Ben Gördüm | Min Dit, 2009
IMDb: 7.3
Kürtçe ve orijinal adı Min Dit olan film Türkçe’ye Ben Gördüm adıyla çevrilmiştir. Yönetmenliğini Miraz Bezar’ın üstlendiği filmin senaryosunu ise Evrim Alataş ile Miraz Brzar üstleniyor.
Filmin çekimleri Diyarbakır’da yapıldı. Anne babalarını kaybeden iki kardeşin hikayesini konu alan film, birçok ödül kazanmıştır. Aynı zamanda Min Dit filmi, Altın Portakal Film Festivali’nde yarışan ilk Kürtçe film olma özelliğini taşıyor.
Ebeveynleri Diyarbakır-Batman yolunda ilerlerken öldürülen çocuklar teyzesiyle yaşamaya başlar. Ancak bir süre sonra teyzeleri de ortadan kaybolur. Film, bu olayın ardından Diyarbakır sokaklarında yaşamaya başlayan çocukların başından geçenlere odaklanıyor.
Filmin ilk Kürtçe politik film olduğunu da belirtelim. Ayrıca yönetmen Bezar, filmin ortaya çıkışının o dönemde bölgede yaşananlar olduğunu söylüyor. Almanya-Türkiye ortak yapımı olan bu filmi mutlaka izlemelisiniz.
5. Babamın Sesi | Denge Bave Min, 2012
IMDb: 5.7
Babamın Sesi veya Kürtçe adıyla Dengê Bavê Min, 2012 yılında vizyona girmiştir. Film Almanya-Fransa-Türkiye ortak yapımıdır. Dengê Bavê Min, Maraş Katliamı’ndan etkilenen Kürt-Alevi bir ailenin hikayesini anlatan sarsıcı bir film.
Filmin çekimleri Elbistan ve Diyarbakır’da gerçekleştirilmiştir. Rotterdam Film Festivali’nde galası yapılan film, Türkiye’de vizyona girdiği tarihte en çok izlenen filmler arasında yer almıştır.
Peki Babamın Sesi filminin konusu ne? Basê, Elbistan’da tek başına yaşayan bir kadındır. Büyük oğlunun evine dönmesini beklemektedir. Diyarbakır’daki küçük Mehmet ise bir gün evde bir kaset bulur ve bu kasetlerin peşine düşmek ister. Bu sebeple annesini Diyarbakır’a getirmek için yola çıkar.
Film genel olarak Maraş Katliamı’ndan etkilenmiş bir ailenin öyküsünü konu alıyor. Filmin yönetmenliğini Orhan Eskiköy ve Zeynel Doğan üstleniyor.
6. Jîn, 2013
Jîn kelimesi Kürtçe “kadın” anlamına gelmektedir. Ancak filmde bir özel isim olarak kullanılmaktadır.Türkçe’ye de özel isim olması sebebiyle aynı adla çevrilen filmin yönetmeni ve senaristi Reha Erdem’dir.
Filmin başrollerini ise Deniz Hasgüler ve Onur Ünsal üstleniyor. Kaz Dağı ve İç Toroslar’da çekimleri gerçekleştirilen Jîn filmi, 2013 yılında vizyona girmiştir.
İlk gösterimi ise 63. Berlin Uluslararası Film Festivali’nde yapılmıştır. Jîn filmi, 17 yaşında olan gerilla bir kadını konu alıyor. Jîn, örgütten ayrılma kararı alır ve gerilla olmak istemez. Film, kadının dağdan inişi sırasında başından geçenleri odağına alıyor.
7. Gelecek Uzun Sürer, 2011
IMDb: 6.6
Özcan Alper’in senaristliğini ve yönetmenliğini üstlendiği film, 2011 yılında vizyona girmiştir. İlk gösterimini Toronto Film Festivali’nde yapan film, Almanya-Fransa-Türkiye ortak yapımıdır.
Gelecek Uzun Sürer, tez çalışması için Diyarbakır’a giden Sumru’nun burada kendisiyle de yüzleşmesini konu alıyor. Sumru, müzik araştırmaları konusunda bir tez yazmaktadır. Ve bunun için Kürt ağıtlarının izini sürmek ister.
Diyarbakır’da Ahmet’le tanışır. Kısa süreli olacağını sandığı seyahati uzar. Sumru burada unutmaya çalıştığı ve görmezden geldiği acısıyla yüzleşecektir. Alper Özcan’ın çok sevilen filmini mutlaka listenize eklemelisiniz.
Filmin başrollerini ise Gaye Gürsel, Osman Karakoç ve Durukan Ordu paylaşıyor. Film hem müzikleri hem de başarılı oyuncu performanslarıyla birçok ödül kazanmıştır.
8. İz-Rêç, 2011
Yönetmenliğini Tayfur Aydın’ın üstlendiği İz-Rêç filmi, 2011 yapımıdır. Film, Yavuz Ekinci’nin İncir adlı öyküsünden bir uyarlamadır. İz-Rêç, topraklarından mecburiyetten ayrılmak zorunda kalan insanların yaşadıklarına odaklanıyor.
Mirza ve Hevi, hastalanan babaanne Şeristan’ın son isteğini yerine getirmek ister. Şeristan, doğduğu toprakları son bir kez görmek ve buraya gömülmek istemektedir. Bu yolculuk, saklı kalmış bir sırrı da ortaya çıkaracaktır.
Filmin çekimleri İstanbul, Diyarbakır ve Batman’da gerçekleştirilmiştir. Filmin oyuncuları ise Necmettin Çobanoğlu, Bilal Bulut, Serdar Orçin ve Tarçın Çelebi’dir.
Kürt filmleri listemizde yer verdiğimiz bu filmi de izlemenizi tavsiye ediyoruz.
9. Gitmek: Benim Marlon ve Brandom, 2007
IMDb: 6.6
2007 yapımı olan filmin yönetmenliği Hüseyin Karabey’e aittir. Yönetmenin ilk uzun metrajlısı olan film, birçok farklı şehir ve ülkede çekilmiştir. Aynı zamanda filmi gerçek bir aşk öyküsüne dayanıyor.
Film, İstanbul’da yaşayan tiyatro oyuncusu Ayça ile Kuzey Iraklı Kürt tiyatro oyuncusu Hama Ali’nin aşkına odaklanıyor. İkili, Türkiye’de çekilen bir film setinde tanışırlar ve aşık olurlar. Çekimler birince herkes kendi hayatına geri döner. Ali de Irak’a dönmek zorundadır.
Ancak ABD ve Irak arasında savaş çıkar. İki sevgilinin birbirine ulaşması oldukça zorlaşır. Herkes Irak’tan kaçmaya çalışırken, Ayça Ali’ye ulaşamamaktadır.
Film birçok festivalden ödülle dönmüştür. Kürt sinemasında önemli bir yeri olan bu filmi izlemeden geçmeyin.
10. Annemin Şarkısı | Klama Dayîka Min, 2014
IMDb: 6.5
Klama Dayîka Min, Türkçe’ye Annemin Şarkısı adıyla çevrilmiştir. Erol Mintaş’ın yönetmenliğini üstlendiği film, 2014 yılında vizyona girdi.
Film, yaşadıkları köyden İstanbul’a taşınmak zorunda kalan bir anne-oğulu konu alır. Başlarda Tarlabaşı’nda yaşayan ikili, kentsel dönüşüm sebebiyle buradan da taşınır.
Ancak anne Nigar hastadır ve durumu git gide kötüleşir. Nigar, rüyalarına bir şarkının girdiğini söyler. Oğlu Ali ile beraber bu şarkının peşine düşerler. Filmin oyuncu kadrosunda ise Feyyaz Duman, Zübeyde Rohani ve Nesrin Cevadzade gibi isimler yer alıyor.
Kürt filmleri listemizde son olarak Annemin Şarkısı filmine yer verdik. Siz bu filmlerden hangilerini izlediniz ya da hangisini izlemeyi düşünüyorsunuz? Yorumlarda bizimle paylaşın!
