Müzeler, sanatsal, teknik, bilimsel, tarihi veya arkeolojik materyallerle dolu kültürel kurumlardır. Hayvanat ve botanik bahçeleri de içerir. Müzeler, kâr amacı gütmeden topluma hizmet eden, somut ve somut olmayan mirası araştıran, bir araya getiren, koruyan, yorumlayan ve sergileyen kalıcı kurumlardır.
Türkiye’nin çeşitli kültür ve medeniyete ev sahipliği yapan şehirlerinden biri de Diyarbakır’dır. Bu zamana kadar yüzyıllarda çeşitli kültür ve medeniyete ev sahipliği yapan Diyarbakır’ın müzeleri de meşhurdur.
Diyarbakır’da bulunan bu müzeleri görmeden geçmemeniz gerektiğini düşünüyoruz. Yazımızda sizler için Diyarbakır’da bulunan 8 müzeyi ve detaylarını derledik.
Diyarbakır Müzeleri
Kültür ve medeniyet zenginliği ile bilinen Diyarbakır kentinin müzeleri sanatsal, bilimsel ve arkeolojik olarak da oldukça zengin. Sizler için çeşitli materyal ve miraslar ile dolu Diyarbakır’ın 7 müzesini araştırdık.
Diyarbakır'da Gezilecek Müzeler: Bu 8 Müzeyi Mutlaka Görmelisiniz!
Daha önce de bahsettiğimiz üzere somut ve soyut kültürel miraslar açısından oldukça zengin bir yapıya sahip olan Diyarbakır’ın müzeleri de oldukça meşhur ve ziyaret edilmesi gereken yerler olarak biliniyor.
Sizler için Diyarbakır’ın gezilmesi ve görülmesi gereken 7 müzesini araştırdık ve detaylarını derledik. İşte Diyarbakır’daki müzeler…
1. Ziya Gökalp Müzesi
Ziya Gökalp Müzesi, Melik Ahmet Caddesi ve Gökalp Sokak'ta bulunmaktadır. 19. yüzyılda yapılmış bu ev, Diyarbakır'ın en iyi sivil mimari örneklerinden biridir. Diyarbakır yapılarından farklı olan bu ev, merkezi avlu etrafında sıralanmış üç kanattan oluşmaktadır. Bu kanatlar zemin üzerine tek kattan oluşmuştur.
Diyarbakır evlerinde havuzun avlunun ortasında olmadığı, yerine bir eyvan içine yerleştirildiği farklı bir mimari düzene sahiptir. İç avlunun etrafında birleşen haremlik ve selamlık bölümlerinden oluşur. 1876 yılında Ziya Gökalp, ailesinin de yaşadığı bu evde doğdu.
23 Mart 1956'da evin harem bölümü İl Özel İdaresince, selamlık bölümü ise Belediye tarafından kamulaştırıldı. Daha sonra Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından harem bölümü Ziya Gökalp Müzesi olarak düzenlendi ve ziyarete açıldı.
2. Cahit Sıtkı Tarancı Evi Kültür Müzesi
Diyarbakır'ın Sur ilçesinde bulunan Cahit Sıtkı Tarancı Evi Kültür Müzesi, ünlü şairimiz Cahit Sıtkı Tarancı'nın doğduğu ve çocukluğunu geçirdiği evdir. 1733 yılında inşa edilen ev, Diyarbakır'ın geleneksel konut mimarisinin tüm özelliklerini yansıtıyor. Merkezi bir avlu etrafında sıralanmış dört kanattan oluşuyor ve zemin üzerine bazalt taş kullanılarak inşa edilmiştir.
İlk olarak selamlık ve harem olarak inşa edilen yapının selamlık kısmı yıkılsa da harem kısmı günümüze kadar ayakta kalmıştır. Yapıya dar bir sokaktan tek kanatlı bir ahşap kapıdan giriliyor ve mutfağa kuzeyden açılan iki kanatlı ikinci bir kapısı bulunuyor.
Bina, iklim koşullarına göre yaz, kış, ilkbahar ve sonbahar dönemlerinde kullanılabilir. Evin avluya bakan cephesinde "Cıs" denen süsleme malzemelerini başarı ile kullanıldığını görebiliyorsunuz bu durum yapıyı, bazalt malzemesinin verdiği kasvetinden kurtarmış ve hareketlilik kazandırmıştır. Binada toplam on dört oda, mutfak, kiler ve tuvalet vardır.
Binanın iki katlı yazlık bölümü en önemli yeri diyebiliriz. Baş oda veya mabeyn odası olarak da bilinen büyük bir oda, bu bölümün ikinci katında önündedir ve çift kemer açıklıklı bir eyvanı vardır. Bu odanın bir diğer önemi ise 2 Ekim 1910'da Cahit Sıtkı Tarancı doğduğu oda olmasıdır.
3. Silvan Atatürk Evi Müzesi
1916 yılında 16. Kolordu Komutanı olarak Silvan'da görev yaptığı süre boyunca Mustafa Kemal Atatürk, Silvan Atatürk Evi'nde kalmıştır.
Kesme taştan yapılmış ve Silvan'ın en iyi sivil mimari örneklerinden biri olan bu ev iki katlıdır. Yapının saçak kısmındaki kornişler ve cephelerindeki yuvarlak kemerli pencereler dikkat çekicidir. Yapının iç kısmında mutfak ve açık salon bulunmaktadır. Üst katta çalışma odası, dinlenme odası ve Atatürk'ün yatak odası olarak kullandığı baş oda vardır.
Kültür ve Turizm bakanlığı, 1980 yılında bu evi kamulaştırdı ve tescilledi. 1982 yılında restorasyonu tamamlanan Atatürk evi müze olarak hizmete açılmıştır. 2006 yılında ise Silvan İlçe Kaymakamı ve Garnizon Komutanı, müzede yeni bir teşhir düzenlemesi yaparak müzeyi güncellemiştir.
4. Diyarbakır Arkeoloji Müzesi
1934 yılında Diyarbakır'ın ilk müzesi olan Arkeoloji Müzesi, Ulu Cami'nin devamı olan Zinciriye Medresesi'nde açıldı.
Uzun süredir burada hizmet veren müze 1985 yılında Elazığ Caddesi üzerindeki bir binaya taşınmıştır. Müzedeki eserler, Neolitik Çağdan itibaren eski Tunç, Asur, Urartu, Helenistik, Roma, Bizans, Artuklu, Selçuklu, Akkoyunlu ve Osmanlı devirlerine ait olarak kronolojik ve tipolojik olarak sıralanmıştır. Ayrıca müzede, çoğu Artuklu dönemine ait sikkeler ve yöresel etnografik öneme sahip eserler sergilenmektedir.
Müze, resimler, grafikler ve anlatım yoluyla izleyici ile eser arasında iletişim kurma yeteneğine sahiptir, bu da modern müzecilik anlayışına uygundur. Modern müzecilik hizmetlerine, oldukça geniş bir alan üzerinde kurulan müzede modern bir konferans salonu, üç katlı bir depo ve her katta çok amaçlı bir laboratuvar ve fotoğraf atölyesi bulunur.
6. Ahmed Arif Edebiyat Müze Kütüphanesi
2011 yılında, Diyarbakır'ın ünlü şairlerinden Ahmed Arif'e ithaf edilen yaklaşık 120 yıllık ev, Ahmed Arif Edebiyat Müze Kütüphanesi olarak açıldı. Cahit Sıtkı Tarancı Evi'ne yakın olan müze, Diyarbakır evlerinin özelliklerini en iyi şekilde koruyan ve en güzel örneklerden biridir.
Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından kamulaştırılmış ve Ahmed Arif adına restore edilmiştir. Ahmed Arif Edebiyat Müzesi, Ahmed Arif'in kişisel eşyaları, el yazısıyla yazdığı şiirleri ve Güneydoğu bölgesinde yetişmiş çok sayıda şairin fotoğraflarını içerir. Kütüphanede ise okuyucuları çok sayıda tarih, edebiyat ve çeşitli alanlarda yazılmış kitaplar beklemektedir.
7. Diyarbakır Kent Müzesi
Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi tarafından yeniden inşa edilen tarihi Cemil Paşa Konağı'ndaki Kent Müzesi, üç yıllık bir çalışmanın sonucudur. Konakta sergilenen 1500'e yakın eser, Diyarbakır'ın çok kültürlülüğüne tanıklık etmektedir.
Müzede, kente ev sahipliği yapmış tüm kültürlerin ve inançların somut delilleri sergilenmiştir.
Diyarbakır'ın zengin kültürel yapısı, kentsel gelişimi, tarımı, zanaatları, yemek kültürü, inanç odakları, ticareti ve sosyal yaşamın geleneksel adetleri işlenerek müzede serginlenmeye devam etmektedir.
Eğitim, yazılı ve sözlü kültür ve konağın geçmişi gibi diğer konular da etkileşimli koleksiyon sergileri kullanılarak sergilenmiştir. Müze, bir kütüphane, bir müze mağazası, bir kafe, bir sinema salonu, bir çocuk atölyesi ve konservasyon atölyeleri içerir.
8. Diyarbakır Cezaevi Müzesi
Geçtiğimiz yıllarda kapatılan Diyarbakır E Tipi Cezaevi, Müze Müdürlüğü tarafından müze olmaya hazırlanıyor. Cezaevi binalarının bazıları yıkılacak ve bazılarının da güçlendirilmesi planlanıyor. Çalışmaların tamamlanmasının ardından cezaevi kompleksi "Anı ve Etnografya Müzesi" olarak ziyarete açılacak.
Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, "Anı ve Etnografya Müzesi" olarak hizmet verecek olan cezaevini Diyarbakır Müze Müdürlüğü'ne devretti. Yapının çalışmalarının ardından iki giriş kapısı olacak. Yapının toplam 49 bin 204 metrekarelik parsel alanı ve 16 bin 462 metrekarelik kapalı alanı bulunuyor.
"Anı ve Etnografya Müzesi” olarak hizmete açılacak olan müzenin bu sene 3 Eylül’de ziyarete açılması bekleniyor. O tarihlerde Diyarbakır’a yolunuz düşerse mutlaka ziyaret etmenizi öneririz.
MüzeKart ile Giriş Yapabileceğiniz Diyarbakır Müzeleri
MüzeKart ile bir yıl boyunca T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı ve Milli Saraylar ve Çanakkale Alan Başkanlığına bağlı 350'den fazla müze ve ören yerini sınırsız olarak ziyaret edebilir ve tarihte keyifli bir yolculuğa çıkabilirsiniz.
Kültür ve Turizm Bakanlığının bir uygulaması olan Müzekart uygulaması, Türkiye’nin her yerinde özel olmayan bütün müzelerde geçerli.
Diyarbakır müzeleri içerisinde yer alan Ziya Gökalp Müzesi, Cahit Sıtkı Tarancı Evi Kültür Müzesi, Silvan Atatürk Evi Müzesi ve Diyarbakır Arkeoloji Müzesi’ni Müzekart ile ziyaret edebilirsiniz.
