HABER - Leyla DAĞ
Bankalardan kredi kullanmak isteyen birçok vatandaş, faiz oranlarının yüksekliğinden ve sonrasında karşılaştığı ek ödemelerden şikayetçi. Özellikle ihtiyaç, konut ya da taşıt kredilerinde faiz oranları arttıkça aylık ödeme tutarları da yükseliyor. Ancak faiz dışında birçok kalemde de kullanıcıların haberi olmadan yapılan ek tahsilatlar mevcut. Bu gizli ödemeler kredi maliyetini daha da yukarı çekiyor. Peki banka faiz oranları neden bu kadar yüksek? Hangi kalemlerde gizli masraflar alınıyor?
FAİZ ORANLARI NEDEN ARTIYOR?
Merkez Bankası’nın politika faizini artırması, bankaların da kredi faiz oranlarını yukarı çekmesine neden oluyor. Enflasyonla mücadele kapsamında uygulanan sıkı para politikaları, piyasada krediye erişimi zorlaştırıyor. Bu durum bireysel ve ticari kredilerde daha yüksek faizlerle borçlanmaya yol açıyor. Ayrıca, bankaların risk primi, döviz kuru etkisi ve küresel faiz oranlarındaki artışlar da kredi faizlerine yansıyor.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), enflasyonu kontrol altına almak amacıyla politika faiz oranlarını artırmıştır. Bu artış, bankaların kredi faiz oranlarına da yansımıştır. Örneğin, tüketici kredisi faiz oranları %3,49’dan başlayarak %5’e kadar çıkabilmektedir. Bu da 100.000 TL’lik bir kredi için yıllık geri ödemenin 132.000 TL’ye kadar çıkmasına neden olmaktadır.
BANKALAR HANGİ GİZLİ ÖDEMELERİ ALIYOR?
Kredi çekerken sözleşmede belirtilmeyen ya da detaylı açıklanmayan bazı ödemeler, vatandaşların yükünü artırıyor. İşte bankaların talep ettiği başlıca gizli ödemeler:
• Dosya masrafı: Kredi başvurularında genellikle talep edilen bu ücret, kredi miktarına göre değişiyor.
• Hayat sigortası primi: Zorunlu olmamasına rağmen bazı bankalar bu sigortayı kredi koşulu olarak sunuyor.
• Kredi tahsis ücreti: Kredi onay sürecinde alınan bu ücret, genellikle müşteriye açıkça belirtilmiyor.
• Ekspertiz ücreti: Konut kredilerinde taşınmazın değer tespiti için alınan bu ücret, kredi masrafına ekleniyor.
• İpotek tesis bedeli: Konut ya da taşıt kredilerinde ipotek işlemleri için alınan resmi bir ödeme.
• İstihbarat ve değerlendirme ücreti: Müşterinin kredi risk değerlendirmesi için yapılan işlemlerden alınan ek ücretler.
GİZLİ MASRAFLAR NASIL ANLAŞILIR?
Tüketiciler, kredi sözleşmesini imzalamadan önce detaylı bir şekilde incelemeli ve hangi kalemlerde ödeme yapacaklarını açıkça öğrenmelidir. Ayrıca banka tarafından sunulan ödeme planı, alınan ücret kalemlerini içermelidir. Tüketici Hakem Heyeti’ne başvurarak haksız tahsil edilen ücretlerin iadesi talep edilebilir.
FAİZ DIŞI MALİYETLER KREDİYİ NASIL ETKİLİYOR?
Faiz oranı düşük gibi görünse bile, ek masraflar kredi maliyetini ciddi ölçüde artırabiliyor. Örneğin 100.000 TL kredi çeken bir kişi, faiz dışında 10.000 TL’ye yakın ek ödeme ile karşılaşabiliyor. Bu da toplam geri ödeme tutarını artırıyor ve kullanıcı için ciddi bir yük oluşturuyor.
Kredi başvurusu yapmadan önce farklı bankaların faiz oranları ve toplam maliyet tabloları mutlaka karşılaştırılmalı. Gizli masraf talep eden bankalar konusunda dikkatli olunmalı, zorunlu olmayan sigorta ya da ücretlerin reddedilebileceği unutulmamalı. Ayrıca, alınan her ödemenin makbuzunun saklanması da olası iade talepleri açısından önem taşıyor.
