HABER - Leyla DAĞ
SÜREKLİ KAFEİN TÜKETMEK ZARARLI MI? VÜCUDA ETKİLERİ NELERDİR?
Günlük yaşamda kafeinli içeceklerin sürekli tüketimi zamanla vücutta bir dizi etkiye yol açabilir. Aşırı ve uzun süreli alımda kafein, vücut üzerinde alışkanlık yaratabilir ve çeşitli sistemleri olumsuz yönde etkileyebilir. En yaygın etkileri arasında uyku düzeninin bozulması, mide problemleri, çarpıntı, huzursuzluk, el titremesi ve anksiyete artışı sayılır.
Ayrıca kafein toleransı geliştikçe, aynı etkiyi elde etmek için daha yüksek miktarlarda tüketim gerekebilir. Bu da bağımlılık riskini artırır. Kafein yoksunluğu belirtileri ise baş ağrısı, halsizlik, sinirlilik ve dikkat dağınıklığı şeklinde kendini gösterebilir.
KAFEİN NEDİR VE NASIL ETKİ EDER?
Kafein, çay ve kahve gibi bitkisel içeceklerde doğal olarak bulunan ve merkezi sinir sistemini uyarıcı etki gösteren bir bileşiktir. Beyindeki adenozin reseptörlerini bloke ederek yorgunluk hissini azaltır, uyanıklığı ve dikkat seviyesini artırır. Alman kimyager Friedrich Ferdinand Runge tarafından 1819’da izole edilen bu madde, günümüzde milyonlarca insanın günlük rutininde yer alıyor.
KAFEİNİN FAYDALARI NELERDİR?
• Odaklanma, dikkat ve zihinsel performansı artırabilir.
• Sporcuların fiziksel dayanıklılığını yükseltebilir.
• Metabolizmayı hızlandırarak yağ yakımını destekleyebilir.
• Baş ağrısı ve migrenin hafifletilmesine yardımcı olabilir.
• Alzheimer riskini düşürmeye yönelik olumlu etkiler gösterebilir.
• Solunum yollarını genişleterek nefes darlığını azaltabilir.
FAZLA KAFEİNİN ZARARLARI NELERDİR?
• Uyku bozuklukları, huzursuzluk ve kaygı bozukluklarına neden olabilir.
• Mide bulantısı ve asit salgısında artış görülebilir.
• Vücut ısısında artış, aşırı terleme ve sıcak çarpmasına yol açabilir.
• Kalp çarpıntısı, el titremesi ve yüksek tansiyon riski taşıyabilir.
• Kafein yoksunluğu belirtileri arasında baş ağrısı ve yorgunluk sayılabilir.
GÜNLÜK KAFEİN SINIRI NEDİR?
Uzmanlar, sağlıklı bir bireyin günlük kafein tüketimini kilogram başına 4-6 mg ile sınırlandırması gerektiğini belirtiyor. Örneğin, 80 kg ağırlığındaki bir birey için bu miktar 480 mg’dır. Bu da yaklaşık 3-4 fincan filtre kahveye karşılık gelir.
KAFEİN HANGİ İÇECEKLERDE NE KADAR VAR?
• 1 fincan filtre kahve: 150 mg
• 1 fincan espresso: 100 mg
• 1 fincan Türk kahvesi: 60 mg
• 1 paket hazır kahve: 50 mg
• Siyah çay (bir kupa): 40-70 mg
• Kola ve enerji içecekleri: 30-80 mg
• Sıcak çikolata: 5-10 mg
DENGELİ TÜKETİM SAĞLIK GETİRİR
Kafein, doğru oranda alındığında zihinsel uyanıklığı artıran faydalı bir uyarıcıdır. Ancak alışkanlık haline geldiğinde ve sınır aşıldığında birçok sağlık problemine zemin hazırlayabilir. Bireysel tolerans düzeyi dikkate alınarak kafein alımının dengeli şekilde sürdürülmesi önerilir.
