Türkiye, bir seçim sürecini daha geride bıraktı. 31 Mart tarihinde halk, yerel yönetimlerde kendilerini temsil edecek adayları seçmek için sandığa gitti. Bu kapsamda 81 il ve 922 ilçede oy kullanıldı.
31 Mart yerel seçimlerinde Türkiye yeni yerel yöneticilerini seçti. 1393 belediyede yapılan seçimlerde Türkiye halkı belediye ve büyükşehir belediye başkanlarını, belediye meclisi üyelerini, il genel meclis üyelerini ve muhtarlarını seçti.
Mazbata Neden Verilmez?
Henüz kesin olmayan sonuçlara göre kazanan adaylara mazbataları verilecek. Mazbata, Türkiye’de seçimlerde kazanan adaylara verilen resmi bir belge.
İlgili seçim kurulu tarafından verilen bu belge, seçilen kişinin göreve başlamasını ve yetkilerini resmi olarak kullanabilmesini sağlıyor. Ancak eğer seçim sonuçlarına itiraz edilirse mazbata verilme süresi uzayabiliyor. Yine de mazbatalar ortalama 1 hafta içinde veriliyor.
Her seçim döneminde sonuçlara itirazlar olabiliyor. Bu nedenle mazbata verilmesi de gecikebiliyor. Bu konuların ardından mazbata nedir, neden verilmedi gibi konular da birçok kişinin araştırma konusu oluyor.
Memnu Hak İadesi Nedir?
2024 yerel seçim döneminde de birçok kavram sosyal medyada tartışma konusu oldu. Bu kavramlardan biri de memnu hak iadesi.
Seçim sonuçlarının açıklanmasından sonra Van Büyükşehir Belediye Başkanı adayı Abdullah Zeydan’a mazbata verilmedi. Nedeni ise adayın memnu haklarının, yani yasaklı haklarının geri alınması olarak belirtildi. Bu olay üzerine memnu hak iadesi nedir konusu sosyal medyada tartışılıyor.
Peki memnu hak iadesi nedir, yasaklı haklarının geri alınması ne demek, işte detaylar…
Memnu hak iadesi Türk hukukunda sıkça karşılaşılan bir kavram. Bu kavram en genel anlamıyla hukuka aykırı bir biçimde alınan hakkın geri verilmesini ifade eder. Bir başka deyişle, bir kişinin yasal olarak sahip olduğu bir hakkın elinden alınması durumunda, bu hakkın mahkeme kararıyla geri verilmesi anlamına gelmektedir.
Yasaklı Hakların Geri Verilmesi Ne Demek?
31 Mart seçimlerinde Van Büyükşehir Belediyesi kazananına mazbata verilmeyeceğinin ardındaki gerekçe “memnu hakların kaldırılması” olarak belirtildi. Bu ifade, seçim sonuçlarına ilişkin hukuki bir sürecin başlatıldığı anlamına geliyor.
Ancak memnu hak iadesi terimi sadece seçimlerle ilgili bir kavram değil elbette. Herhangi bir hukuki ihtilaf veya anlaşmazlık durumunda yararlanılabilen bir kavram.
Yasaklanmış hakların geri verilmesi, 5237 sayılı TCK, cezanın nüfuz etmesi ile kşinin tüm yasaklanmış haklarını da geri kazanacağını belirtir. Peki bu kanun nasıl işliyor? TCK dışındaki bazı özel kanunlar hükümlünün bazı haklarını kullanmasını engelleyen hükümler taşır.
Örneğin, hükümlü bulunan kişinin cezası belli olduğunda avukatlık, millet vekilliği, belediye başkanlığı vb. meslekleri yapması yasaklanmış oluyor. Hükümlü olan kişinin bu durumdan kurtulmak için memnu hakların iadesi talebiyle mahkemeye başvurması gerekiyor.
Memnu hak iadesi nedir sorusuna şu şekilde yanıt verebiliriz:
- Cezası infaz edilmiş bir hükümlünün yasal haklarından ömür boyu mahrum kalmaması için getirilen düzenleme.
Memnu Hakların İadesi Şartları Nelerdir?
Memnu hakların iadesi ne demek kısaca bahsettik. Peki bu haktan yararlanmak için hangi şartların sağlanması gerek?
5352 sayılı Adli Sicil Kanunu’nun 13/A maddesi, memnu hakların geri alınması için üç koşul belirtmiştir. Bu koşullar Türk Ceza Kanunu’nun 53. Maddesinin beşinci ve altıncı paragrafları dışında olmak üzere şunlardır:
- Mahkum olunan ceza tamamen infaz edilmiş olmalı
- Cezanın tamamen infazından itibaren üç yıl geçmiş olmalı
- Kişi yeniden suç işlememiş ve iyi halli olmalı
Memnu hak iadesi nedir ve şartları nelerdir açıkladık. Peki memnu hak iadesi usulü nasıl oluyor? Detaylar haberimizin devamında…
Memnu Hak İadesi Usulü Nasıl Olur?
Memnu hakların geri alınması için hükümlü (veya vekili) kararı veren mahkemeye başvurabilir. Aynı zamanda hükümlü, yaşadığı yerdeki aynı derecedeki başka bir mahkemeye de başvurulabilir. Mahkeme kararı dosya üzerinden inceler.
Karar genellikle mahkeme görülerek değil dosya veya dilekçe üzerinden verilir. Bu nedenle başvuru yapılan belgenin veya dilekçenin titizlikle hazırlanması gerekmektedir. Aynı zamanda memnu hakların iadesi başvurusu için tecrübeli bir avukat yardımı iyi olacaktır.
Öte yandan, mahkemenin verdiği karara itiraz edilebilir. Ceza Muhakemesi Kanunu’nda belirtilen kanun yollarına da başvurulabilir.
Eğer karar olumlu yönde kesinleşirse, kişinin özel kanunlarla öngörülen hak yoksunlukları ortadan kalkmış olur.
Sık Sorulan Sorular
Memnu hakların iadesi kararı nedir?
Memnu hakların iadesi kararı, hükümlünün elinden alınan haklarının geri verilmesini talep ettiği ve mahkemenin bu talebi değerlendirerek karar verdiği hukuki bir süreçtir.
Memnu hakların iadesi nasıl talep edilir?
Memnu hakların iadesi talebi, hükümlünün mahrum kaldığı haklarını geri almak için mahkemeye başvurmasıyla başlatılır. Talep genellikle mahkemeye yapılan yazılı bir bir başvuruyla yapılır ve gerekli belgelerle desteklenir.
Memnu hakların iadesi sonrası belediye başkanı olunabilir mi?
Memnu hakların iadesi için başvuruda bulunan kişinin başvurusu mahkemece kabul edilir ve verilen karar kesinleşirse, belediye başkanı seçilme yolundaki bu hak yoksunluğu da ortadan kalkar.
