7 Ekim 2023 tarihinde başlayan İsrail-Filistin savaşı, son aylarda tek taraflı bir soykırıma dönmüş vaziyette. Filistin'e insanlık suçuna varacak derecede saldırılar düzenleyen İsrail, son olarak Refah'ta bulunan mülteci kampını bombaladı ve yüzlerce çocuğun ölümüne sebep oldu.
Dünya çapında tepkiler büyük, en büyük tepkiyse İsrail markaları ve Yahudi markaları taraflı boykotlarla gösteriliyor. Pek çok sivil toplum kuruluşu insanları İsrail'in markalarını satın almamaya davet ediyor.
İsrail Markaları Neden Boykot Ediliyor?
Boykot hareketlerine bizler yabancı değiliz, nitekim İsrail'in Filistin'de işlediği suçlara karşı ülkemiz de vatandaşlarımız da her zaman eleştirel bir tutum sahibi oldu. Gerek yürüyüşler düzenleyerek gerek konsolosluk önünde protestolar düzenleyerek İsrail'e karşı sesini duyuran vatandaşlarımız, geniş boykot listeleriyle insanları bilinçlendirmek de istedi.
Ancak bu durum yanında yanlış bilgileri de getirdi. Nitekim bu listelerde zaman zaman aslında İsrail malı olmayan markalar da bulunmakta. Bu nedenle İsrail'in markaları ile diğer markalar karışabiliyor. Geçtiğimiz aylarda bu durumun büyük örnekleriyle karşılaştık.
Bizler de bu yazılarımızda tüm dezenformasyonları bir kenara bırakmaya çalışacak, hangi markaların İsrail markaları olduğunu tespit edecek ve gerçek bilgiyi sizlere sunacağız. İyi okumalar!
İsrail'e Destek Veren Markalar Tam Liste
Vatandaşlarımızın en çok sorduğu sorulardan biri İsrail markaları nasıl anlaşılır, ancak elbette bu sorunun net bir cevabı yok. Artık dünyada çok uluslu şirketler aktif ve neredeyse her ülkeden her şirket birbirleriyle iyi ilişkilere sahip.
Ancak yine de İsrail markaları nelerdir listesine geçmeden önce vatandaşlarımızın içini rahatlatacak ve onlara yardım edecek bir listeyle karşılarına çıkmakta fayda var: İsrail'e destek veren markalar incelemesinde bulunmak.
Dünya üstünde ciddi bir Yahudi sermayesi mevcut. Özellikle dünya lideri denebilecek Amerika Birleşik Devletleri'nde yoğunlaşan bu sermayenin sahipleri, İsrail'e ciddi anlamda destek vermekte veya yatırım yapmakta.
Peki hangi markalar İsrail'e yatırım yapıyor? Hangi markalar İsrail'e destek veren markalar listesinde kendine yer buluyor? Detaylar haberin devamında…
Coca-Cola: Dünyanın en büyük içecek şirketi olan Coca-Cola, İsrail ile güçlü ilişkilere sahip. Firmanın İsrail topraklarında büyük bir şişeleme tesisi bulunmakta. Türk iş adamı Muhtar Kent, bir dönem Coca-Cola CEO'su görevi yürütmüştü.
Starbucks: Geçmişte yönetim kademesi olarak İsrail'e açıkça destek veren Starbucks, dünya çapında gördüğü tepkilerin ardından İsrail ile resmi ilişkilerini kesti. Firmanın artık İsrail'de sadece aracı şirket vasıtasıyla şubeleri bulunuyor.
Intel: Dünyanın önde gelen çip ve işlemci üreticilerinden Intel de İsrail ile iyi ilişkilere sahip firmalardan birisi. Firmanın İsrail'de araştırma geliştirme tesisleri bulunmakta, önemli AR-GE çalışmaları burada yapılmakta.
McDonald's: Tüm dünyada olduğu gibi İsrail'de de yerel bir şirket vasıtasıyla hizmet veren McDonald's, buna rağmen ülkeyle şahsi ilişkilere de sahiptir ve bu nedenle boykot edilmesi sık sık talep edilmektedir.
HP (Hewlett-Packard): Dünyanın önemli bilgisayar ve teknoloji üreticilerinden HP, İsrail ordusuna her tür donanım desteğini sunmakta. İsrail ordusunun kullandığı bilgisayarların çoğu HP.
Microsoft: Windows işletim sisteminin sahibi olan Microsoft, İsrail'de büyük bir araştırma ve geliştirme merkezine sahiptir. Bu merkez vasıtasıyla İsrail teknoloji firmalarına destek vermektedir.
Nestlé: İsveç merkezli gıda markası Nestle, hedefte yer alan markalardan biri. Bunun sebebi kendilerinin İsrail'in en büyük gıda şirketi olan Osem ile ortaklık kurmuş olması. Bu nedenle Nestle tam olarak İsrail ürünleri markaları arasında olmasa bile gayri resmi olarak listelere alınabilir.
AXA Sigorta: İki büyük İsrail bankasının (Bank Leumi ve Israel Discount Bank) hissedarı konumundaki AXA, bunun yanı sıra İsrail merkezli savunma şirketlerinden Elbit'in de hissedarı. Bu nedenle İsrail'in silahlanmasında finansal desteğe sahipler.
RE/MAX: ABD merkezli bu gayrimenkul şirketi, İsrail'in yasadışı yerleşimler üstüne inşa ettiği mülklerin pazarlanmasında büyük rol sahibi.
Carrefour: Fransa merkezli market zinciri Carrefour, İsrail askerlerine kişisel hediyeler gönderiyor, uygun fiyata erzak tedarikinde bulunuyor. Firma ayrıca büyük İsrailli firmalarla ortaklık da kurmuş durumda.
İsrail'e Ait Markalar: Gerçek Liste
Yukarıda da gördüğümüz üzere İsrail markası sandığımız pek çok marka aslında İsrail markaları değil, fakat açıkça İsrail'e destek veren markalar arasında yer alıyorlar.
İsrail markaları bu firmalarla çoğunlukla ortaklık seviyesinde. Fakat yine de bu uluslararası firmalar açık açık İsrail'e destek veriyorlar. Dolayısıyla da boykot listelerinde yer almamaları imkansız.
Peki gerçek İsrail markaları listesinde neler yer alıyor? İsrail markaları giyim, yiyecek gibi sektörlerde nasıl boy gösteriyor? İsrail kozmetik markaları var mı? Hemen inceliyoruz.
Teva Pharmaceutical Industries: Dünyanın en büyük ilaç üreticilerinden birisidir. Ülkemizde en çok Sudocrem isimli krem ve Ozempic isimli zayıflama iğnesiyle bilinir.
Elbit Systems: İsrail'in en büyük savunma firmaları arasındadır. AXA Sigorta bu firmanın hissedarlarından biridir.
Strauss Group: En büyük İsrail yiyecek markaları arasında yer almaktadır. Elite, Achva ve Sabra gibi dünya çapında satışa sunulan markaların sahibidir. Achva boykot listelerinde kendine bolca yer bulan bir markadır. İsrail cips markaları da Strauss Group altında yer alır.
Osem: Nestle ile ortaklığı bulunan bir gıda firması. İsrail markaları yiyecek alanında çoğunlukla Osem grubunun altında kümelenmektedir. Bu nedenle boykot listelerinde Nestle sık sık kendine yer edinir. İsrail su markaları da Nestle tarafından üretilir.
SodaStream: Evde kullanılabilir soda makineleri üreten bir firmadır. Dünya çapında boykot listelerinin en tepesinde bulunan firmalardan birisidir.
ICQ: 1996 yılında İsrail menşeili Mirabilis tarafından kurulmuştur. 1998'de AOL'a, 2010'da Mail.Ru'ya satılmıştır. Kısa süre önce kapandı.
Ahava: İsrail kozmetik markaları neler sorusunun en önde gelen cevabıdır. Firma, Türkiye'de de Femme Beauty ismiyle satış yapmaktadır. İsrail şampuan markaları arasında da yer alan Ahava, özellikle mineralli şampuanlarıyla tercih ediliyor.
Sıkça Sorulan Sorular
İsrail Araba Markaları Neler?
İsrail kendi arabasını üreten ülkelerden biri değil. Ülkenin eskiden Sabra ve Susita isimli markaları vardı fakat iki marka da 1980 yılından bu yana üretilmemekte.
Starbucks İsrail Malı Mı?
Hayır, Starbucks'un merkezi Amerika Birleşik Devletleri'nin Seattle eyaletinde yer almaktadır. Ancak firma eskiden İsrail'e geniş çaplı destek vermiştir. Şu anda Starbucks'ın İsrail ile resmi iş ilişkisi yoktur ancak Alshaya Group vasıtasıyla İsrail'de Starbucks şubeleri yer almaktadır.
Coca-Cola İsrail Malı Mı?
Hayır, Coca-Cola'nın merkezi Amerika Birleşik Devletleri'nin Atlanta eyaletinde yer almaktadır. Ancak yukarıda da bahsettiğimiz üzere Coca-Cola ile İsrail arasında ilişkiler iyidir. Firma ise resmi olarak hiçbir dini veya etnik gruba destek vermediğini açıklamıştır.
