HABER - Ali Çekdar KORKMA
Irak Kürdistanı ya da resmi adıyla Kürdistan Bölgesel Yönetimi, Irak’ın kuzeyinde yer alan, anayasal düzeyde tanınmış bir özerk bölgedir. Yaklaşık 40.000 km²’lik bir alanı kapsayan Kürdistan Bölgesi, batıda Suriye, doğuda İran ve kuzeyde Türkiye ile sınır komşusudur. Bölgenin yönetim merkezi ve en büyük şehri Erbil’dir.
KÜRDİSTAN BÖLGESİ’NİN TARİHİ GELİŞİMİ
Irak’taki Kürtler, 20. yüzyıl boyunca özerklik ve bağımsızlık talepleriyle birçok harekette bulundular. 1970 yılında Saddam Hüseyin yönetimi ile yapılan bir anlaşmayla özerklik kazanan Kürtler, 1974’te bu özerkliğin kaldırılması üzerine tekrar isyan etti. 1991 yılında Kürtler, Irak’ın kuzeyinde fiili bir özerklik ilan etti. 2005 yılında ise yeni Irak Anayasası ile Kürdistan Bölgesi’nin özerkliği resmen tanındı.
KÜRDİSTAN BÖLGESİ’NİN İDARİ YAPISI
Kürdistan Bölgesel Yönetimi, Irak’ın dört ilini doğrudan kontrol etmektedir. Bu iller şunlardır:
• Erbil (Hewlêr)
• Süleymaniye (Silêmanî)
• Duhok (Dihok)
• Halepçe (Helebce)
Bu iller, toplamda 26 ilçeye ve birçok bucak yönetimine bölünmüştür. Bölgede ayrıca yoğun nüfuslu önemli yerleşim merkezleri bulunmaktadır:
• Zaho
• Amediye
• Simele
• Koysancak
• Çemçemal
TARTIŞMALI BÖLGELER VE COĞRAFİ GENİŞLEME
Kürdistan Bölgesi sadece bu dört ilden ibaret değildir. Yönetim, ayrıca Irak merkezi hükûmetine bağlı olan Ninova, Kerkük ve Diyala illerinde de hak iddia etmektedir. 2014 yılında Irak ve Şam İslam Devleti’nin (IŞİD) Kuzey Irak Taarruzu sırasında Irak ordusunun çekilmesiyle, Kürdistan güçleri Kerkük ve Diyala gibi bölgelerde de kontrolü ele geçirmiştir.
BÖLGENİN RESMİ DİLLERİ VE NÜFUS YAPISI
Kürdistan Bölgesi’nin resmî dilleri Kürtçe ve Arapçadır. 2023 yılı itibarıyla bölge nüfusu yaklaşık 6.556.752 kişidir. Erbil’de bulunan Kürdistan Parlamentosu, bölgenin yasama organıdır. Ancak Kürdistan Bölgesi Anayasası’nda Kerkük de sembolik olarak başkent olarak kabul edilmektedir.
Irak Kürdistan Bölgesi, hem coğrafi hem de siyasi açıdan önemli bir konuma sahiptir. Sınır komşuları olan Türkiye, İran ve Suriye ile olan ilişkiler, bölgenin stratejik önemini artırmaktadır. Tarihi mücadeleler sonucu elde edilen özerklik, Kürtler için büyük bir kazanım olmuş ve bölgeyi Ortadoğu’nun önemli siyasi aktörlerinden biri haline getirmiştir.
