Günümüzde birçok insanın üst düzey yalan söylediğinin hepimiz farkındayız. Bölgemizde “Prezeci” olarak adlandırılan birçok meslek grubu, şahıs, siyasi parti liderleri ve üyelerinde de bu hastalık mevcut.

Örnek vermek yanlış anlaşılabilir bu yüzden bu makaleyi okuyan birçok insan kimlerin olduğunu bizzat kendisi değerlendirerek öğrenebilir.

Tıpta adı “Mitomani, psödoloji fantastika veya patolojik yalan söyleme alışkanlığı” olarak bilinen bu hastalık kişilerin herhangi bir sosyal çıkar veya kazancı olmaksızın, kronik olarak yalan söyleme davranışı göstermesi ya da yalan söyleme isteği duymasıdır.

Makalemizde bu hafta gündemimizde vaatler başta olmak üzere çok yoğun “Preze” mekanizması devrede olduğu için bu hastalığa değinmek istedim.

Çıkar ve menfaat uğruna söylenen yalanların yanı sıra beyaz ve pembe yalanlar baş kaldırdı. Kendisinin bile inanmadığı yalanın tıptaki tanımına geçelim.

Mitomani Hastalığı Nedir?

Günlük yaşamda maruz kalınan yoğun stres, aktivite ve çevre baskısıyla birlikte günümüzde psikolojik sağlık sorunlarının sıklığı giderek artma eğilimindedir. Buna bağlı olarak, değişik ruhsal problemler ortaya çıkmakta ve kişilerin yaşam kalitesini olumsuz etkilemekte.

Kişinin psikolojik olarak duyduğu bir ihtiyaç veya isteği gidermesi ve davranış sonrasında rahatlaması ile tanınır. Sağlıklı kişilerde görülebilen toz pembe veya beyaz yalan söyleme davranışından ayrılır.

Genellikle çeşitli psikolojik rahatsızlıklarla birlikte bulunma eğilimindedir. Klinikte özellikle, antisosyal kişilik bozukluğu olan, bipolar duygudurum bozukluğu olan veya depresyon, anksiyete gibi çeşitli psikolojik rahatsızlıklara sahip hastalarda mitomanik yalan söyleme davranışı görülebilir. Bu bağlamda, kişilerin, ek ruhsal sorunlar açısından dikkatle incelenmesi, doğru ve etkili bir tedavinin uygulanması açısından vazgeçilmezdir.

Neden Olur? Nasıl Anlaşılır?

Bölge halkı içerisinde “Prezeci” yani yalan söyleyen kişinin çeşitli sebeplerle kırılmaması veya belirli bilgileri öğrenmemesi şeklinde bir amaç ve yalanla elde edilen bir kazancı söz konusudur. Pembe veya beyaz yalanlar, sonuçları itibariyle ciddi sağlık veya sosyal sorunlar oluşturmaması ile bilinir.

Bu durumun aksine, mitomanik yalan söyleme davranışı gösteren kişilerde, yalan söylemek için belirli bir nedeni olmayan hastalar, sadece psikolojik bir gereksinim duydukları için yalan söylediği aktarılıyor. Bu anlamda yalanlar sonucunda sosyal bir kazanç sağlanması amaçlanmasa da; sıklıkla ikincil yönden bir kazanç elde edilebilir. Mitomanik yalanlar sonucunda kişi kendini sıklıkla bir olayın kahramanı veya kurbanı olarak ifade eder.

Mitomani Belirtileri Nelerdir?

  • Mitomanik yalan söyleyen kişi; kendisini utanç verici bir durumdan kurtarma veya gizli kalmasını istediği bilgileri saklama gibi bir sosyal kazanç elde etme dürtüsü hissetmez. Bu durum özellikle aile bireyleri arasında ciddi sorunlar doğurur. Çünkü ortada herhangi bir yalanı gerektirecek neden olmadığı halde, kişi yalan söyleme davranışını ısrarla sürdürür.
  • Mitomanik yalanlarda; ifadeler oldukça derinlikli, inandırıcı, detaylı ve abartılıdır. Bu anlamda mitomanik kişiler, olmamış olayları ustalıkla hikayeleştirebilir, karşı tarafı kolayca ikna edebilir.
  • Mitomani durumunda, kişi sıklıkla kendini anlattığı yalanda bir kahraman veya kurban olarak resmeder. Bu sayede, mitomanik kişi yalan söylediği kişiden övgü, acıma veya sempati gibi ilgi gösterileri elde ederek ikincil bir sosyal kazanç sağlar.
  • Mitomani davranışını uzun süre sergileyen kişiler, söyledikleri yalanları gerçekmiş gibi algılamaya başlar. Psikolojide delüzyon veya sanrı olarak ifade edilen bu durumda, kişi yalan olan durumu veya olayı, gerçek kabul ederek aksi iddiaları şiddetle reddedebilir. Kişi bu ısrarı esnasında yalan ile gerçeği ayırt etmekte zorlanabilir.
  • Mitomanik kişiler yalan söylerken, sağlıklı kişilerde sıklıkla izlenen yalanı planlama, yüzde kızarma, gözleri kaçırma, kaşınma gibi davranışları göstermez. Ani sorulan sorulara hızlı ve tatmin edici cevaplar verebilir, yalanı kolayca kurgulayabilir ve etkili şekilde ifade edebilir.
  • Mitomanik yalanlar sıklıkla büyük sosyal etkilere sahiptir. Bu anlamda, kişi elde etmediği bir başarıyı kendisininmiş gibi gösterebilir veya hayatını tehdit eden bir hastalığa sahip olduğunu iddia edebilir.

Tanı ve tedavi için, bu tür çevrenizdeki insanları en yakın psikologa göndermeyi unutmayın.