ÖZEL HABER - Ali Çekdar KORKMA
ALEVİLİK NEDİR?
Alevilik, İslam’ın önemli bir mezhebi olarak bilinir ve Şii İslam’ın bir kolu olarak kabul edilir. Alevilik, Hz. Ali ve Ehl-i Beyt sevgisi temelinde şekillenmiş, tasavvufi ve batıni unsurları barındıran bir inanç sistemidir. Alevilik’te sevgi, hoşgörü, adalet ve eşitlik temel değerler olarak öne çıkar. Aleviler, genellikle cem ibadetlerini cem evlerinde gerçekleştirir ve dede, baba gibi dini önderler öncülüğünde topluluk halinde ibadet ederler.
ALEVİLER KİMLERDİR?
Aleviler, Hz. Ali ve onun soyundan gelen 12 İmam’a bağlı olan, inançlarını cem ayinleri, semah ve muhabbet toplantıları ile sürdüren topluluktur. Alevilik’te Kur’an ve Hz. Muhammed’in sünnetleri önemli kabul edilir ancak bu öğretiler, batıni ve tasavvufi bir yorum ile ele alınır. Aleviler için ibadetlerde samimiyet, gönülden bağlılık ve eşitlik esastır.
ALEVİLİK’TE İBADET VE İNANÇ
Alevilik’te ibadet, cem ayini ile gerçekleştirilir. Cem, birlik ve beraberliği ifade eder. Cem ibadetinde “dede” ya da “pir” olarak adlandırılan dini liderler öncülüğünde Kur’an okunur, semah dönülür ve lokma paylaşılır. Aleviler için en önemli ibadetlerden biri de “Muharrem orucu”dur. Bu oruç, Hz. Hüseyin’in Kerbela’da şehit edilmesini anmak için tutulur.
ALEVİLİK’İN DİĞER MEZHEPLERDEN FARKLARI
Alevilik’in diğer İslami mezheplerden farklı yönleri bulunmaktadır. Bu farklar, ibadet biçimleri ve dini yorumlarla ilgilidir:
SÜNNİLİK:
• Sünnilik, İslam’ın en yaygın mezhebidir. Sünniler, Kur’an ve Hz. Muhammed’in sünnetine bağlı olarak ibadet eder.
• Namaz, oruç ve hac gibi ibadetler, Sünni İslam’da temel ibadetlerdir.
• Sünniler, halifelik kurumuna ve dört halifenin İslam’da liderlik hakkına inanır.
ŞİİLİK:
• Şiilik, Hz. Ali’nin İslam’daki liderliğinin kutsallığına inanır.
• Şiiler, 12 İmam’a bağlıdır ve Hz. Ali’nin soyundan gelen imamların İslam’ın gerçek rehberleri olduğuna inanır.
• Şii ibadetlerinde imamların öğretileri ve yorumları önem taşır.
VAHHABİLİK:
• Vahhabilik, İslam’ın katı bir yorumunu benimseyen Suudi Arabistan merkezli bir mezheptir.
• Vahhabiler, Kur’an ve Hz. Muhammed’in hadislerini katı bir şekilde uygular ve tasavvufa mesafeli yaklaşır.
CAFERİLİK:
• Caferilik, Şiiliğin bir koludur ve İmam Cafer Sadık’ın öğretilerine dayanır.
• Caferiler, Şiiler gibi 12 İmam’a bağlıdır ve onların rehberliğine inanır.
• Caferilik’te ibadetlerde imamların rehberliği önemlidir.
HARİCİLİK:
• Haricilik, İslam’ın ilk döneminde ortaya çıkan bir mezheptir.
• Hariciler, halifeliğin seçimle belirlenmesi gerektiğine inanır ve Hz. Ali’nin liderliğine karşı çıkmışlardır.
• Haricilik, günümüzde etkisini büyük ölçüde yitirmiştir.
ALEVİLİK’İN TARİHİ VE KÜLTÜREL ETKİLERİ
Alevilik’in kökenleri, Hz. Ali’nin İslam liderliği üzerindeki hakkının savunulmasına dayanır. Kerbela olayı, Alevilik’in inanç yapısını derinden etkilemiş ve adalet, eşitlik gibi kavramların merkezde olmasına sebep olmuştur. Alevilik, tarih boyunca Osmanlı ve Selçuklu dönemlerinde farklı dönemlerde baskılara maruz kalmış, ancak kültürel ve dini varlığını korumuştur. Alevilik, günümüzde Türkiye’nin yanı sıra İran, Irak, Suriye ve Balkanlar’da da varlığını sürdürmektedir.
