Güncel

Ahura Mazda kimdir, neyi kurdu tarihteki yeri nedir?

Zerdüştlüğün baştanrısı Ahura Mazda, yalnızca Perslerin değil, Türk ve Moğol mitolojilerinin de önemli figürlerinden biri. Peki ,Ahura Mazda kimdir, Ahura Mazda’nın tarihi rolü neydi?

Ahura Mazda kimdir, neyi kurdu tarihteki yeri nedir?
Abone Ol

HABER - Ali Çekdar KORKMA

Antik Pers inanç sisteminin temel taşı olan Ahura Mazda, insanlık tarihindeki en eski tek tanrılı inançlardan birinin merkezinde yer alır. Zerdüştlük dininin baştanrısı olarak kabul edilen Ahura Mazda, evrenin yaratıcısı, bilgeliğin ve iyiliğin temsilcisidir. Bu figür, zamanla farklı kültürlerde farklı isimlerle anılmış; Moğol mitolojisinde “Hormosta”, Türk inançlarında ise “Kürmez” veya “Kurbustan” adıyla benzer özelliklerle yer bulmuştur.

Ahura Mazda Kimdir Neyi Kurdu Tarihteki Yeri Nedir1

ZERDÜŞTLÜK VE AHURA MAZDA’NIN ORTAYA ÇIKIŞI

Ahura Mazda’nın ismi, “bilgeliğin efendisi” anlamına gelir. Bu tanrı figürü, M.Ö. 660-583 yılları arasında yaşamış olan Zerdüşt peygamberin öğretileriyle şekillenen Zerdüştlük inancının merkezinde yer alır. Zerdüşt’e göre evren, Ahura Mazda ile kötülüğün sembolü Ehrimen (AngraMainyu) arasında süregelen kozmik bir savaşın sahnesidir. Ancak Zerdüştçü felsefede bu mücadele iyiliğin zaferiyle sonuçlanacak şekilde tasarlanmıştır.

PERS İMPARATORLUĞU VE RESMİ DİN

Ahamenişler döneminde (M.Ö. 550–330), Ahura Mazda inancı Pers İmparatorluğu’nun resmi dini haline gelmiştir. Pers kralı I. Darius ve ardından gelen hükümdarlar, Ahura Mazda adına kitabeler bırakmış, bu tanrıyı koruyucu güç olarak benimsemişlerdir. Persepolis’teki taş kabartmalar ve Behistun Yazıtı, Ahura Mazda’ya ithaf edilen en önemli tarihi belgeler arasında yer alır.

KÜLTÜRLERARASI YAYILIM: HÜRMÜZ VE KÜRMEZ

Ahura Mazda inancı, sadece Perslerle sınırlı kalmamıştır. Zamanla çevre kültürlere de yayılarak farklı isimlerle varlık göstermiştir:
    •    Türk mitolojisinde: Ahura Mazda’nın karşılığı olarak Kürmez ya da Körmöz figürü yer alır. Bu tanrı, iyilik ve bilgelikle ilişkilendirilir ve Ehrimen’e benzeyen kötü ruhlarla savaşır.
    •    Moğol mitolojisinde: Hormosta adıyla bilinir. Moğolların inanç sisteminde Batı’nın 55 tanrısının başında yer alır.
    •    Ortadoğu ve Asya’da: Hürmüz, Hormuz, Ormuz gibi isimlerle çeşitli mitolojik metinlerde geçer. Bu figür hem Tanrı hem de bilgelik sembolü olarak anılmıştır.

SİYASİ ETKİSİ VE TARİHTEKİ YANSIMALARI

Ahura Mazda’nın adı, yalnızca dini değil, siyasi sahnede de etkili olmuştur. Sasani İmparatorluğu’nda birçok hükümdar, “Hürmüz” adını taşımıştır. Bu isim, yalnızca bir dini kimlik değil, aynı zamanda yönetim gücünü Tanrısal bir kaynaktan aldığını gösteren bir sembol olarak kullanılmıştır. Ayrıca Ormuz Boğazı ve Hormuzgan gibi yer adları da bu mitolojik figürle bağlantılıdır.

AHURA MAZDA’NIN MODERN YANSIMALARI

Bugün Ahura Mazda figürü, hem akademik çevrelerde hem de dini tarih araştırmalarında temel referans noktalarından biridir. Zerdüştlük inancı günümüzde küçük bir topluluk tarafından yaşatılmakta ve Ahura Mazda hala kutsal bir figür olarak kabul edilmektedir. Ayrıca Zerdüştlük, tek tanrılı dinlerin evriminde erken bir örnek olarak değerlendirilmekte ve dinler tarihinin temel yapı taşlarından biri olarak görülmektedir.