Tarihi Hasan Paşa Hanı’nın çevresi, esnafın en yoğun olduğu yerlerden biridir. Burada bakırcılar, gümüşçüler, baharatçılar yan yana çalışır. Kuşaktan kuşağa aktarılan meslekler hala ayakta. El işçiliğiyle üretilen ürünler, turistin ilgisini çektiği kadar, şehrin yerlisi için de bir gurur kaynağıdır.
En bilinen çarşılardan biri Uzun Çarşı, adını sadece uzunluğundan değil, yıllardır süregelen yoğunluğundan alır. Burada ayakkabıcılar, terlikçiler, aktarlar, konfeksiyoncular yan yana sıralanır. Özellikle bayram öncesi dönemlerde burası adeta adım atılamaz hale gelir. Kuyumcular Çarşısı ise bambaşka bir dünya. Diyarbakır’da altın, sadece ziynet değil; aynı zamanda bir yatırım, bir güvence. Düğünler bu çarşının en hareketli zamanıdır. Gelin ve damat adayları aile büyükleriyle birlikte çarşıya gelir, bilezikler, yüzükler alınır. Her şey pazarlıkla olur. Kuyumcular, sadece satış yapmaz, aynı zamanda ailelerin nabzını da tutar. Bakırçılar Çarşısı ise işin biraz daha zanaat kısmıdır. Burada el emeğiyle yapılan bakır eşyalar tezgahları süsler. Tencere, tabak, ibrik. Hepsi atölyelerde üretilir. Bu çarşı hem yerel halktan hem de turistlerden yoğun ilgi görür. Çünkü burada sadece ürün değil, emek satılır.
Sipahiler Hanı ve Hasan Paşa Hanı gibi yapılar ise çarşı kültürünün sosyal boyutunu temsil eder. Buralar alışverişten çok, buluşma, oturup dinlenme yerleridir. Çay ocakları, kahvehaneler ve avlular, halkın birbirini tanıdığı, ilişkilerin pekiştiği sosyal alanlardır.Modernleşme bu alanlara da yavaş yavaş etki ediyor. Bazı esnaflar dijital ödeme sistemlerine geçmiş, bazıları sosyal medyada satış yapmaya başlamış. Ama temel yapı hala yerinde: Güven, yüz yüze iletişim ve samimiyet. Belki de bu yüzden Diyarbakır çarşıları, AVM'lere rağmen hala dolup taşıyor.
Diyarbakır’ın çarşıları sadece geçmişin izlerini taşımıyor, bugünü de yaşıyor. Burada gelenekle modernlik yan yana duruyor, hatta birbirine karışıyor. Belki de bu yüzden, bu çarşılar sadece birer ticaret noktası değil, şehrin karakterini taşıyan canlı mekanlar olarak ayakta kalıyor.